Uzależnienie od pornografii utrudnia radzenie sobie z sytuacjami stresowymi. Kompulsywne oglądanie porno paraliżuje nasze możliwości radzenia sobie ze stresem oraz sytuacjami będącymi jego źródłem.

Stres towarzyszy człowiekowi na każdym etapie życia. To mechanizm występujący u ludzi w sytuacji zagrożenia, a także trudności czy niemożności realizacji istotnych dla nas celów. To istotny element nauki oraz motywacji potrzebny do przezwyciężenia stojących przed nami wyzwań. Stresują się uczniowie przed egzaminem, sportowcy przed zawodami i pracownicy przed deadline’m ważnego projektu. O ile w sytuacjach czysto życiowych stres ma wręcz pozytywny wpływ na człowieka oraz jego działania, to problem ze stresem rodzi się, kiedy przekracza on indywidualne możliwości adaptacyjne jednostki lub kiedy stres ten jest zbyt długotrwały.

Życie w ciągłym lęku przed rzeczami, na które nie mamy wyraźnego wpływu działa destrukcyjnie na nasz organizm. Długotrwały stres przyczynia się do rozwoju zaburzeń psychicznych, takich jak nerwice, depresja, zespół stresu pourazowego czy zaburzenia osobowości. Na taki długotrwały i przerastający nas stres możemy się wystawić przez złą organizację w miejscu pracy, odkładanie spraw na później lub branie na siebie zbyt dużej liczby obowiązków.

Stres może również wiązać się z uzależnieniem.  Obie te rzeczy często są silnie skoligacone, gdyś zarówno w odpowiedzi na stres możemy sięgać po uzależniające substancje i zachowania, jak i z powodu uzależnienia możemy narazić się na stres. Wypaczony zostaje ewolucyjny cel stresu, jakim jest zmuszenie człowieka do właściwej reakcji na wyzwania życiowe. Tymczasem stres może prowadzić do uzależnienia, w którym próba odstawienia nałogu wiąże się ze zwiększoną intensywnością odczuwania stresu. Tworzy to niezdrowy cykl, w którym wszystkie drogi wydają się prowadzić do tego samego zachowania lub substancji uzależniającej.[1]

U osób uzależnionych stres, zamiast stymulować człowieka do podjęcia kroków mających na celu przezwyciężenie napotkanego problemu, po prostu napędza uzależnienie.

Pornostres

Każdy z nas zna kogoś, kto w sytuacji stresowej „musi zapalić”. A co z osobami uzależnionymi behawioralnie od pornografii?

Tak, jak stres zwiększa liczbę wypalanych papierosów u palacza, tak u osób nadmiernie konsumujących pornografię dochodzi do kompulsywnego sięgania po treści tego typu. Wiele badań wskazuje, jak sytuacje stresowe wpływają na uzależnienie od pornografii, oraz jak bardzo może to połączenie paraliżować prace ludzkiego umysłu.

Organizm człowieka w reakcji na sytuacje stresowe wzmaga produkcję kortyzolu, sterydu naturalnie występującego w organizmie. Badacze odkryli, że u osób uzależnionych od pornografii poziom kortyzolu jest dużo wyższy, zarówno w sytuacjach stresowych, jak i poza nimi.[2] Celem tego hormonu jest wspomaganie organizmu w walce ze stresem. Jednak nadmierny poziom kortyzolu utrzymywany w krwi przez dłuższy czas wiąże się z otyłością, wahaniami nastroju, bezsennością, depresja czy insulinoopornością.

Osoby uzależnione od pornografii oraz borykające się z nadmiernym stresem używają porno jako  formy ucieczki od swoich trudności. Działa to jednak podobnie jak wcześniej wspomniany papieros. Za swoje zachowanie organizm zostaje nagrodzony dawką dopaminy, Po kilku chwilach jednak stres wraca, a u uzależnionego znów kolejny film porno jawi się jako możliwość ucieczki od problemu. Tak napędza się cykl stresowy, który nie pomaga w walce ze stresem, a jedynie wzmaga nałóg.[3]

Alternatywa

Z kompulsywnego oglądania pornografii można wyjść jak z każdego innego nałogu. Badania potwierdzają, że negatywne skutki oglądania porno można odwrócić, jednak wiąże się to z długim czasem odpoczynku od destruktywnych treści.[4]

Aby wyrwać się z niezdrowego cyklu uzależnienia wywołanego stresem, należy wyjść ze swojej (fałszywej) strefy komfortu. Należy znaleźć inne ścieżki radzenia sobie ze stresem, takie jak wysiłek fizyczny, wyższa higiena snu, większe zaangażowanie w hobby, dodatkowy czas spędzony na rozmowach ze znajomymi i rodziną.

Piotr Zduńczyk
Specjalista ds. kampanii społecznych Instytutu Ordo Iuris

[1] Koob F. (2013). Addiction is a Reward Deficit and Stress Surfeit Disorder. Frontiers in psychiatry, 4, 72. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2013.00072 (Dostęp 2.03.2024)

[2] Chatzittofis, A., Arver, S., Öberg, K., Hallberg, J., Nordström, P., Jokinen, J. (2016). HPA axis dysregulation in men with hypersexual disorder. Psychoneuroendocrinology, 63, 247–253. https://doi.org/10.1016/j.psyneuen.2015.10.002 (dostęp 2.03.2024)

[3] Bőthe B., Tóth-Király I., Bella N., Potenza M. N., Demetrovics Z., & Orosz, G. (2021). Why do people watch pornography? The motivational basis of pornography use. Psychology of addictive behaviors : journal of the Society of Psychologists in Addictive Behaviors, 35(2), 172–186. https://doi.org/10.1037/adb0000603 (dostęp 2.03.2024)

[4] Young S. (2013). Treatment outcomes using CBT-IA with Internet-addicted patients. Journal of behavioral addictions, 2(4), 209–215. https://doi.org/10.1556/JBA.2.2013.4.3 (dostęp 2.03.2024)