Na przemoc zawartą z pornografii wskazują nie tylko naukowcy, ale również jej konsumenci, szczególnie najmłodsi. 79 proc. Brytyjczyków, którzy oglądali pornografię w dzieciństwie przyznało, że szczególnie zapamiętali z niej treści przedstawiające przymus, poniżenie i krzywdę wyrządzaną drugiemu człowiekowi, najczęściej kobietom. Oglądanie współczesnej pornografii bardzo często skutkuje więc agresją u dzieci i młodzieży, a także w konsekwencji może prowadzić na drogę przestępczości.

Specjaliści biją na alarm i wskazują destrukcyjny wpływ treści pornograficznych
na nieletnich, który objawia się m.in. w eskalacji przemocy na tle seksualnym, przede  wszystkim wobec młodszych dzieci i słabszych fizycznie rówieśników. Konsumpcja pornografii w młodym wieku ma również dalsze, fatalne konsekwencje w życiu młodzieńczym i dojrzałym.

Poczucie bezpieczeństwa oraz harmonijny, zgodny z wiekiem rozwój emocjonalny i intelektualny mają bardzo ważne znaczenie w kształtowaniu zdrowych postaw dzieci i młodzieży, umiejętności nawiązywania relacji oraz postrzegania innych ludzi jako osób godnych szacunku. Filmy i inne obrazy pornograficzne oglądane przez dziecko niszczą jego niedojrzałą jeszcze psychikę. Przedstawiają bowiem współżycie seksualne i relacje międzyludzkie w sposób wykrzywiony i wynaturzony, a przede wszystkim pełen przemocy. Nieletni z czasem obojętnieją na krzywdę, sami stają się agresywni i powielają patologiczne zachowania.

Brytyjska Komisarz ds. Dzieci, Dame Rachel de Souza, przedstawiła badania przygotowane przez Children’s Commissioner na zlecenie rządu. De Souza jako były nauczyciel i dyrektor szkoły przez ponad trzy dekady pracowała z dziećmi. Wyjaśniając konieczność zaangażowania się w sprawę ochrony nieletnich przed pornografią i jej skutkami, wspomniała rozmowę z 12-letnią uczennicą. Jak mówiła, pewnego dnia dziewczyna opowiedziała o swoim chłopaku, który najpierw ją pocałował, a potem zaczął dusić. Jak tłumaczył, widział takie zachowania w filmach pornograficznych i uważał je za zupełnie normalne.[1]

Treści pornograficzne promują przemoc

Przemoc jest jedną z charakterystycznych cech współczesnej pornografii. Już same tytuły filmów czy też innych materiałów o takiej treści, zawierają słowa odnoszące się do agresji i poniżania. Ma to zachęcić odbiorcę do wejścia na stronę pornograficzną, odtworzenia filmu czy zagłębienia się w wulgarne treści artykułów. Takie obserwacje mają brytyjscy naukowcy z Uniwersytetu w Durham, którzy przeanalizowali filmy i artykuły na portalach pornograficznych. Wnioski po półrocznej obserwacji zamieścili w czasopiśmie „The British Journal of Criminology”. Naukowcy wzięli pod uwagę m.in. tytuły tych filmów, które poprzez algorytmy internetowe są proponowane nowym użytkownikom. Jak się okazało, aż jeden na osiem zaproponowanych artykułów zawiera w opisie nawiązanie do przemocy. Co więcej, nie pojawiały się one w kontekście krytyki i potępienia aktów przemocy lub wskazania na możliwość popełnienia przestępstwa, ale raczej niosły przekaz przyzwolenia na takie zachowania.[2] Wszystko to jest sposobem oswajania dzieci i młodzieży z takim postrzeganiem aktywności seksualnej w której współżycie płciowe jest połączone z wulgarnością i stosowaniem przemocy, poniżeniem i instrumentalnym wykorzystaniem drugiego człowieka do zaspokojenia własnych potrzeb.

W badaniach przeprowadzonych w latach 2021-2022 przez wspomniany Children’s Commissioner na zlecenie brytyjskiego rządu, młodzi ludzie z perspektywy czasu potwierdzali, że brutalna pornografia, jaką oglądali w dzieciństwie bezpośrednio wpłynęła
na ich niewłaściwe postawy i zachowania. Wcześniej, jak sami ocenili, nie dostrzegali skali oglądanej przemocy. Stało się to dopiero w miarę dorastania i dojrzewania ich psychiki.
W badaniu zaobserwowano również, że dzieci często oglądające pornografię są bardziej skłonne do angażowania się w fizycznie agresywne akty seksualne. 72 proc. 16-latków przyznało, że oglądanie pornografii w Internecie wpływa na oczekiwania młodych ludzi dotyczące relacji seksualnej i związków. Tylko 4 proc. ankietowanych odpowiedziało,
że pornografia nie ma na to wpływu.[3] 79 proc. Brytyjczyków oglądających pornografię potwierdziło, że jeszcze przed ukończeniem 18. roku życia zetknęło się z materiałami przedstawiającymi przymusowe, poniżające lub wyrządzające krzywdę akty seksualne. [4]

Wielu młodych ludzi konsumujących pornografię widzi, że jest ona przesiąknięta przemocą. W pewnym momencie młodzież dostrzega też, że przemoc seksualna jest normalizowana. Jednak aż 21,9 proc. badanych polskich dzieci nie potrafiło ocenić, czy treści pornograficzne miały charakter nadużyć. Co trzeci 16-latek oraz 19,2 proc. młodszych dzieci przyznało zaś, że oglądało w sieci czynności seksualne, w których stosowano przymus.[5]

Pornografia jest źródłem przemocy wobec rówieśników

Media zagraniczne przytaczają wypowiedzi i raporty policji, która podkreśla,
że prowadząc śledztwa w sprawie przestępstw wykorzystania i rozpowszechniania pornografii dziecięcej, coraz częściej za klawiaturą komputera znajduje nieletniego przestępcę.
To, jak wskazano, jest konsekwencją dostępu dzieci i młodzieży do tzw. twardej pornografii. Liczba młodocianych przestępców na Wyspach Brytyjskich, rozpowszechniająca takie treści stale wzrasta.[6]

W pracy „Perceptions of Law Enforcement Officers: Pornography as a Risk Factor
for Peer-on-Peer Child Sexual Abuse” podkreślono, że funkcjonariusze organów ścigania
w Stanach Zjednoczonych postrzegali pornografię jako czynnik ryzyka wykorzystywania seksualnego dzieci w relacjach rówieśniczych (2009 r.). Jeśli chodzi o chłopców,
to korzystanie z pornografii wiąże się z ryzykiem udziału w wykorzystywaniu seksualnym
i zwiększa prawdopodobieństwo popełnienia napaści na rówieśników lub młodsze dzieci.
Jak podało Biuro ds. Programu Wymiaru Sprawiedliwości dla Nieletnich i Przestępczości Departamentu Sprawiedliwości, w 2009 r. młodzież stanowiła ponad 35 proc. znanych policji sprawców ataków seksualnych. W przypadku nastolatków w wieku od 12 do 14 lat to aż
38 proc. nieletnich sprawców przestępstw seksualnych.[7]

Z podobnymi problemami zmaga się wiele krajów. Chociażby Narodowy Instytut Statystyczny we Włoszech (ISTAT) podał dane o przestępczości pośród młodych ludzi w ostatnich latach. W 2018 roku u 9,6 proc. zgłoszonych organom ścigania nieletnich znaleziono materiały z pornografią dziecięcą, a 20,1 proc. pośród wszystkich przypadków przemocy, jakiej dopuścili się nieletni i małoletni miało podłoże seksualne.[8]

Od niedawna w naszym kraju toczy się dyskusja nt. ograniczenia dostępu dzieci i młodzieży do smartfonów na terenie szkoły. Coraz wyraźniej bowiem widać destrukcyjne skutki uzależnienia od Internetu jako takiego ale też zawartych w nim treści rujnujących rozwój młodych ludzi. Niestety nie wszyscy wychowawcy i rodzice są przekonani do  wprowadzania takich ograniczeń. Tymczasem do pierwszego zetknięcia się przez najmłodszych z pornografią dochodzi najczęściej w grupie rówieśniczej, również na terenie szkół.

Biorąc zatem pod uwagę nieograniczony wręcz dostęp dzieci do urządzeń elektronicznych umożliwiających swobodne serfowanie po Internecie a co za tym idzie również nieograniczone możliwości dostępu do pornografii, konsekwencje tego stanu będą mieć opłakane skutki społeczne. Aby więc maksymalnie ograniczyć zakres korzystania przez młodych ludzi z pornografii i w konsekwencji uniknąć rozwoju przestępczości na tle seksualnym, koniecznie jest wprowadzenie skutecznych rozwiązań blokujących dostęp do toksycznych stron internetowych. W przeciwnym wypadku kolejne roczniki dzieci i młodzieży zostaną pozbawione doświadczenia prawdziwej, głębokiej miłości, bliskości oraz poczucia odpowiedzialności za drugiego człowieka. W zamian za to będą wyrastały pokolenia hedonistów, nastawionych na zaspokajanie własnych, coraz bardziej wynaturzonych potrzeb również za cenę wyrządzania krzywdy innym ludziom i sobie samym.

Paweł Kwaśniak – koordynator Projektów Społecznych Instytutu Ordo Iuris

---

[1] Por. Children’s Commissioner, A lot of it is actually just abuse’- Young people and pornography, 31 stycznia 2023, https://www.childrenscommissioner.gov.uk/resource/a-lot-of-it-is-actually-just-abuse-young-people-and-pornography/, dostęp na 3 grudnia 2023 roku.

[2] Por. Fiona Vera-Gray, Clare McGlynn, Ibad Kureshi, Kate Butterby, „The British Journal of Criminology:”, Sexual violence as a sexual script in mainstream online pornography, Volume 61, Issue 5, September 2021, https://academic.oup.com/bjc/article/61/5/1243/6208896?login=false, dostęp na 3 grudnia 2023 roku.

[3] Por. Children’s Commissioner, A lot of it is actually just abuse’- Young people and pornography, 31 stycznia 2023, https://assets.childrenscommissioner.gov.uk/wpuploads/2023/02/cc-a-lot-of-it-is-actually-just-abuse-young-people-and-pornography-updated.pdf, dostęp na 3 grudnia 2023 roku, s. 26

[4] Por. tamże, s. 27, https://www.childrenscommissioner.gov.uk/resource/a-lot-of-it-is-actually-just-abuse-young-people-and-pornographyy, dostęp na 3 grudnia 2023 roku.

[5] Por. Dr Rafał Lange (red.), Mariola Błażej, Filip Konopczyński, dr Agnieszka Ładna, Thinkstat, NASK, Nastolatki wobec pornografii cyfrowej. Trajektorie użytkowania, Ogólnopolska Sieć Edukacyjna, Warszawa 2022, https://www.nask.pl/pl/raporty/raporty/5077,Raport-Nastolatki-wobec-pornografii-cyfrowej.html, dostęp na 3 grudnia 2023 roku.

[6] Por. Harriet Grant, Pornography driving UK teens towards child abuse material, say experts, 26 september 2023, https://www.theguardian.com/society/2023/sep/26/pornography-driving-teens-child-abuse-material-charities-police, dostęp na 3 grudnia 2023 roku.

[7] Gianna S. Amabile, Perceptions of Law Enforcement Officers: Pornography as a Risk Factor for Peer-on-Peer Child Sexual Abuse, May, 2023, s. 6, https://vtechworks.lib.vt.edu/server/api/core/bitstreams/24d225b9-4dc4-429c-9509-99bc2ba301ab/content, dostęp na 3 grudnia 2023 roku.

[8] Por. Commissione parlamentare per l’infanzia e l’adolescenza, Indagine conoscitiva sulle forme di violenza fra i minori e ai danni di bambini e adolescenti, Rzym, 2020, s, 8. www.istat.it/it/files/2020/06/Istat_Memoria-scritta_Violenza-tra-minori_1-giugno-2020.pdf., dostęp na 3 grudnia 2023 roku.