Coraz częstszym problemem wśród młodzieży licealnej są ekstremalne akty seksualne. Co pcha młodzież w tym kierunku? Na to odpowie nam to zgłębienie tego, co oglądają w sieci.

Seksualność człowieka oraz umiejętność odbycia stosunku seksualnego jest czymś zakodowanym w naszej naturze. Człowiek, jak każda inna istota na świecie jest determinowana do prokreacji. Pomimo tego, na nasze postawy seksualne mają wpływ informacje i bodźce, których odbiorcami jesteśmy. Najbardziej oczywistym i naturalnym jest, że młodzież czerpie wiedzę o seksualności w ramach wychowania od rodziców, jednak w wielu domach jest to temat rzadki, a wręcz nieobecny. Ponadto czasach wyścigu szczurów często brakuje czasu na rozmowy z dziećmi na temat codziennych aktywności, a co dopiero na dyskusje o sprawach trudnych i skomplikowanych, jak pożycie seksualne i relacje damsko-męskie.

Skąd zatem, oprócz źródła naturalnego, tj. ogniska domowego, dzieci biorą informacje na temat relacji intymnych i seksualności?

• Edukacja szkolna – Wciąż funkcjonujący w Polsce przedmiot Wychowania do Życia w Rodzinie przedmiot przynajmniej w teorii stara się dzieci i młodzieży przybliżyć sprawę istotnej korelacji między relacją emocjonalną a stosunkiem seksualnym. Nie w każdej szkole przedmiot ten jest jednak traktowany poważnie. Edukacja w tym zakresie jest również osłabiana przez kryzys autorytetu nauczyciela we współczesnej szkole.
• Książki i publikacje „dla dorosłych” – Choć magazyny erotyczne przedstawiające wyidealizowany wizerunek nagich kobiet przechodzą już do lamusa, a nawet sama forma papierowego podania nie podchodzi młodym ludziom urodzonym w dobie powszechnego internetu to wciąż podkradanie dorosłym i potajemne oglądanie magazynów pornograficznych ma miejsce. Ponadto w ostatnich latach prawdziwy rozkwit przeżywają powieści erotyczne, których wulgarna zawartość trafia również w ręce młodzieży. Bestsellery takie jak „Pięćdziesiąt Twadzy Greya” czy „365 dni” zawierają nie tylko wizję spatologizowanych romansów, ale również opisy uprzedmiotawiających i upokarzających kobietę aktów seksualnych.
• Filmy i seriale – Wspomniane wcześniej książki erotyczne doczekały się swoich adaptacji filmowych. Jednak sceny seksu są obecne w wielu innych produkcjach. Szczególnie popularne są one w serialach dostępnych na portalach streamingowych.
• Rówieśnicy – W grupach nastolatków zawsze znajdą się osoby, u których do aktu inicjacji seksualnej dochodzi przedwcześnie. Według raportu „Seksualna Mapa Polki” wiek inicjacji seksualnej kobiet w Polsce spadł w ostatnim czasie z 20 do 17 lat.[1] Wiele dziewcząt i chłopców jest jeszcze młodszych w momencie pierwszego stosunku płciowego.  To otwiera pole do wymiany doświadczeń pomiędzy osobami, które swój „pierwszy raz” mają za sobą, a osobami, które same nie wiele wiedzą na temat seksualności człowieka. 57% dziewcząt i 54% chłopców twierdzi, że ich znajomi przesyłają sobie nawzajem swoje własne nagie zdjęcia i filmy.[2] Ponadto dzieci i młodzież dzielą się ze sobą również wszelkimi pornograficznymi znalezionymi w sieci.
• Internet i pornografia – I tu wchodzimy w clou problemu. W czasach, kiedy każdy (nawet dzieci) ma ze sobą w kieszeni  smartfona z dostępem do internetu, to właśnie tam najłatwiej jest znaleźć informacje na temat seksualności i intymności. Rzadko, a wręcz nigdy nie są to treści przygotowane z myślą o najmłodszych, z właściwą dla nastoletniego wieku wrażliwością. Częściej są to akty brutalnego i pełnego przemocy stosunku płciowego, w którym relacja emocjonalna nie istnieje. Z badań NASK wynika, że pierwszy kontakt z pornografią dzieci mają średnio w wieku 11 lat. Co dziesiąty uczeń 6-8 klasy podstawowej pierwszy raz takie treści zobaczył na urządzeniu koleżanki lub kolegi.[3]

Patologie w filmach porno

Rozwój darmowego i ogólnodostępnego internetu sprzyja też sięganiu przez młodzież po szkodliwe treści, często o nacechowaniu seksualnym. Problem zaabsorbowania nieletnich przez tego typu treści staje się coraz bardziej powszechny i trudny do zatrzymania.[4]

---

Przemysł pornograficzny nie pokazuje seksu jedynie jako oderwanego od emocji i relacji produktu. Pornografia zawiera sceny agresji, przemocy i dominacji mężczyzny nad kobietami. Filmy dostępne na najpopularniejszych stronach porno pokazują treści, które nigdy nie powinny wydarzyć się w rzeczywistości, a niestety uznawane są przez wielu młodych ludzi za wzór. Wśród grupy 12-14 latków badanych przez NASK tylko 55% była świadoma tego, że treści pornograficzne nie przedstawiają rzeczywistych doświadczeń i zachowań.[5]

W badaniu młodzieży aż 70% respondentów odpowiedziało, że często widziało mężczyzn jako dominujących, 34% często widziało, jak kobiety są wyzywane lub obrzucane obelgami, a 11% często widziało przemoc lub agresję wobec kobiety, która była niechciana. Kolejne 13% młodych ludzi zgłosiło, że widziało agresywny seks bez zgody „od czasu do czasu”, gdy oglądali porno, więc łącznie badanie wykazało, że ¼  młodych ludzi była wielokrotnie narażona na przedstawienia brutalnego, niechcianego seksu w ciągu ostatniego roku swojego życia.[6] Oprócz częstotliwości obserwacji niepokojących zachowań w internecie istotne są również odczucia i postawy ofiar tych zachowań w filmach porno. Zachowania, które powinny spotkać się z jednoznacznym oporem i dezaprobatą, w 95% przypadków spotykały się z neutralnością lub wręcz przyjemnością po stronie ofiar.[7]

Zobacz też: Brutalne porno wchodzi do mainstreamu

Piętno na duszy i umyśle

Częste wystawianie się na obrazy zawarte w przemocowej pornografii prowadzi do znieczulicy, i to na wielu poziomach. Przede wszystkim dochodzi do normalizacji tego typu zachowań seksualnych w wewnętrznym odbiorze osoby konsumującej porno. Zaciera się granica między zewnętrzną formą performersu zawartego w filmie a pożądanym i oczekiwaniem doświadczeniem w rzeczywistym kontakcie seksualnym.[8] Konsumenci pornografii są bardziej skłonni do obwiniania ofiar przemocy na tle seksualnym o zaistniałe akty przemocy. W niektórych przypadkach takie osoby nawet popierają przemoc wobec kobiet. Zmiany dotyczą nie tylko ocenie, ale i reakcji na sytuacje tego typu w rzeczywistości. Osoby oglądające regularnie pornografię dużo rzadziej podejmują się próby powstrzymania napaści na tle seksualnym, gdy ta dzieje się na ich oczach,[9] a nawet są gotowe do partycypacji i czynnego zaangażowania w rzeczywiste akty agresji seksualnej.[10] Badanie przeprowadzone na 62% populacji bractw studenckich na Midwestern University wykazało, że oglądający pornografię młodzi mężczyźni częściej wykazują chęć dokonania gwałtu i częściej usprawiedliwiają sprawców takich przestępstw.[11] Kłamstwo, że przemoc w seksie jest naturalna, jest nierozerwalnie złączone z pornografią internetową. Szczególnie zagrożone na nią są osoby, które w żaden inny sposób nie miały kontaktu z informacjami na temat seksu, a przypomnijmy, że wiek pierwszego kontaktu dziecka z pornografią w Polsce to 11 lat, czyli przed wiekiem dojrzewania, który jest właściwym czasem na pierwsze dojrzałe rozmowy rodziców z dziećmi na temat ich seksualności.

Ograniczenie pornografii jest konieczne, abyśmy mogli zapobiec rozwijającej się w XXI-wiecznych społeczeństwach kulturze gwałtu. Niestety, kontrola rodzicielska nie zawsze jest możliwa i skuteczna, zwłaszcza, że przez  6-10 godzin dziennie dziecko spędza czas poza domem, gdzie ma dostęp nie tylko do swojego smartfona, ale i do urządzeń swoich rówieśników. Dlatego potrzebne są nam systemowe formy przeciwdziałaniu pornografii.  Kampania Stop Narkotykowi Pornografii ma na celu powzięcie obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej, która położy kres wszechobecnej pornografii w sieci. Ustawa autorstwa prawników Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris zakłada wprowadzenie rzetelnego systemu weryfikacji wieku na każdej stronie pornograficznej w internecie.

Piotr Zduńczyk
Specjalista ds. kampanii społecznych Instytutu Ordo Iuris

---

[1] Seksualna Mapa Polski, Godeon Richter Polska, 2023. https://zdrowa-ona.pl/wp-content/uploads/2023/09/Raport_rozkladowki.pdf (dostęp: 11.10.2024)

[2] Analiza wyników badania dotyczącego treści intymnych publikowanych przez młodzież, Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy, 2022. https://dyzurnet.pl/uploads/2022/02/Publikacja-Nie-na-pokaz.pdf (dostęp: 10.10.2024)

[3] Nastolatki wobec pornografii cyfrowej. Trajektorie użytkowania, Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy, 2022.

[4] Tamże.

[5] Tamże.

[6] Davis, A. C., Carrotte, E. R., Hellard, M. E., & Lim, M. 2018. What Behaviors Do Young Heterosexual Australians See in Pornography? A Cross-Sectional Study. Journal of sex research, 55(3), 310–319. https://doi.org/10.1080/00224499.2017.1417350 (dostęp: 10.10.2024)

[7] Bridges, A. J., Wosnitzer, R., Scharrer, E., Sun, C. & Liberman, R. 2010. Aggression and Sexual Behavior in Best Selling Pornography Videos: A Content Analysis Update. Violence Against Women, 16(10), 1065–1085. https://doi.org10.1177/1077801210382866 (dostęp: 10.10.2024)

[8] Ezzell, M. B., Johnson, J. A., Bridges, A. J., & Sun, C. F. 2020. I (dis)like it like that: Gender, pornography, and liking sex. J.Sex Marital Ther., 46(5), 460-473. https://doi.org10.1080/0092623X.2020.1758860 (dostęp: 11.10.2024)

[10] Wright, P. J., Tokunaga, R. S., & Kraus, A. 2016. A meta-analysis of pornography consumption and actual acts of sexual aggression in general population studies. Journal of Communication, 66(1), 183-205. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/jcom.12201 (dostęp 11.10.2024)

[11] Foubert, J. D., Brosi, M. W., & Bannon, R. S. 201). Pornography viewing among fraternity men: Effects on bystander intervention, rape myth acceptance and behavioral intent to commit sexual assault.18(4), 212-231. https://doi.org/10.1080/10720162.2011.625552 (dostęp: 11.10.2024)